Ζητείται σύνεση και μέτρο.

Ματαιοδοξίες και η πραγματικότητα.

 Η πρόσφατη άκαρπη δημοπράτηση του αεροδρομίου στο Καστέλλι, αλλά και το σύνολο των μέχρι σήμερα τεκταινομένων γύρω από το ζήτημα αυτό, αποδεικνύουν στην πράξη αυτά που εμείς, αλλά και πολλοί άλλοι φορείς και πολίτες, με τεκμηριωμένο τρόπο υποστηρίζουμε εδώ και χρόνια ότι, δηλαδή, τόσο η ιδέα κατασκευής νέου αεροδρομίου στην Κρήτη, όσο και η πρόταση εγκατάστασης στην πεδιάδα του Καστελλίου, πάσχουν από την αρχική τους σύλληψη. Και αυτό γιατί αφενός δεν ανταποκρίνονται σε πραγματικές ανάγκες, αφετέρου δεν αντιστοιχούν σε όρους ανάπτυξης και μάλιστα βιώσιμης οικονομίας- ανάπτυξης.

Τα ίδια τα γεγονότα αποδεικνύουν ότι το έργο αποφασίστηκε εμπειρικά, χωρίς επιστημονικά ερείσματα (πριν 8 χρόνια- λίγο πριν τη δημοπράτηση των έργων αναβάθμισης του αεροδρομίου «Ν. Καζαντζάκης») χωρίς τεκμηρίωση και χωρίς να έχουν εκτιμηθεί τα αναμενόμενα οφέλη σε σχέση μάλιστα με τις συνέπειες (άμεσες αλλά κυρίως σε βάθος χρόνου) για ολόκληρο το νησί.

 Αποτέλεσμα αλλά και έμπρακτη απόδειξη αυτών αλλά και των αυθαίρετων σχετικών επιλογών, είναι μέχρι σήμερα:

- οι πέντε αναβολές- παρατάσεις του σχετικού διαγωνισμού και το τελικό άγονο αποτέλεσμα του,

- οι ανύπαρκτες μελέτες, έστω και με στενά οικονομικά κριτήρια, σκοπιμότητας, η οποία να αποδεικνύει την ανάγκη κατασκευής του, και βιωσιμότητας του,

-το ότι δεν υπάρχει στοιχειώδης έστω μελέτη συνδυασμένων μεταφορών  ή έστω συνλειτουτργίας των αεροδρομίων σε επίπεδο Κρήτης.

- το ότι δεν έχει εκτιμηθεί το εύρος και η σημασία και των περιβαλλοντικών, κοινωνικών και οικονομικών  επιπτώσεων τέτοιων επιλογών και των ανεπανόρθωτων συνεπειών από την κατασκευή και λειτουργία του για την ενδοχώρα του Ηρακλείου.  

- οι προσπάθειες να δικαιολογηθούν και να τεκμηριωθούν εκ των υστέρων προειλημμένες αποφάσεις,  όπως καταδεικνύουν  οι ελλείψεις, τα κενά και οι καταφανείς «αδυναμίες» της σχετικής «αναγκαστικής»  Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, οι οποίες προκάλεσαν αντιδράσεις, ακόμα στους θιασώτες του έργου, αλλά και την κατάθεση τριών προσφυγών, φορέων και πολιτών, στο ΣΤΕ.

-η δραστική και συνεχής μείωση του προϋπολογισμού του από την αρχική εξαγγελία των 2,2 δις ευρώ, στα 800 εκ. ευρώ (!) και με πρόσφατη πρόταση για περαιτέρω μείωση 500 έως 600 εκ.

-οι μεγάλες απαιτήσεις των υποψηφίων κατασκευαστών  για ταυτόχρονη παραχώρηση και των άλλων πολιτικών αεροδρομίων της Κρήτης αλλά και για μείωση των προβλεπόμενων εγκαταστάσεων και με την  αφαίρεση βασικών υποδομών του έργου (τεχνικού αντικειμένου και φυσικού αντικειμένου), όπως για παράδειγμα βασικών για τη λειτουργία του συνδετήριων οδών.

- η προσπάθεια να γίνει «ελκυστικό» στους επενδυτές με αντιπαροχές και μειώσεις εγγυήσεων.

-η απροθυμία χρηματοδότησης του τόσο από ελληνικά και ευρωπαϊκά πιστωτικά ιδρύματα (Ε.Τ.Επ κλπ).

- η αντίθεση στο έργο, της ΟΣΥΠΑ, φορέα που γνωρίζει άριστα τα θέματα αερομεταφορών της χώρας, εκπροσώπων αεροπορικών εταιρειών αλλά και του συνόλου των περιβαλλοντικών οργανώσεων του νησιού του δικτύου ΟΙΚΟΚΡΗΤΗ, και του Πανελλήνιου δικτύου περιβαλλοντικών και οικολογικών οργανώσεων ΠΑΝΔΟΙΚΟ,

- η αμφισβήτηση της χρησιμότητας του και σαφής αντίθεση στην κατασκευή του ακόμα των κατεξοχήν εκπροσώπων των επιχειρηματιών του τουρισμού, για την αναβάθμιση του οποίου υποτίθεται ότι κατασκευάζεται, δηλαδή του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), που μάλιστα εκτιμά ότι το αεροδρόμιο θα γυρίσει «μπούμερανγκ» στην τουριστική κίνηση του νησιού.  

- οι συνεχείς παλινωδίες με πιο πρόσφατη την επανεξέταση του έργου της αναβάθμισης του αεροδρομίου «Νίκος Καζαντζάκης»,

- οι πολιτικές υποσχέσεις για εκ των υστέρων θεραπείες απρόβλεπτων ελλείψεων και καταστάσεων, οι διάφοροι ελιγμοί κλπ.

Με αδιαφορία για το μέλλον.

 Αλήθεια σε ποια άραγε αναπτυγμένη χώρα, από αυτές που επιχειρούμε ασθμαίνοντες δεκαετίες τώρα να συμπορευτούμε, θα διανοούνταν κανείς, να χωροθετήσει τον 21^ο αιώνα ένα αεροδρόμιο, με 17 έως 30 πτήσεις ανά ώρα (όπως προβλέπεται στην σχετική ΜΠΕ), στον ομφαλό μιας από τις πιο γόνιμες και «καθαρές» πεδιάδες της; Ποιοι λόγοι επιβάλλουν να σπαταλήσουμε τους πολύτιμους, ιδιαιτέρως  για το μέλλον και την ανάπτυξη της Κρήτης, πλούσιους φυσικούς πόρους (γη, υδροφόρο ορίζοντα κλπ) μιας από τις ελάχιστες πεδιάδες του νησιού, από τις πλέον ελαιοπαραγωγές περιοχές της χώρας αλλά και της Μεσογείου και μάλιστα με πρωτογενή παραγωγή υψηλής ποιότητας;

 Πως δικαιολογείται η απόφαση της εγκατάστασης του σε ένα τόπο που κυριολεκτικά δε χωρά, ανάμεσα σε αιωνόβιους οικισμούς (με αποστάσεις από αυτούς της τάξης των 26 και 45 μέτρων!), σε μια περιοχή τροφοδότη, από τα προϊστορικά χρόνια έως σήμερα; Όπως συμπεραίνει η σχετική μελέτη του Ινστιτούτου Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπίου Αθηνών, οι επιπτώσεις στο τοπίο, το κλίμα, το περιβάλλον, τους οικισμούς, την οικονομία, την εξέλιξη της περιοχής, αλλά και ευρύτερα ενός μεγάλου μέρους της ενδοχώρας του Ηρακλείου (σε ακτίνα 18 έως 25χλμ.) προβλέπονται πολλαπλές και αρνητικότατες, και οδηγούν σε επικίνδυνους «αναπτυξιακούς» ατραπούς ολόκληρο το νησί.

 Το προτεινόμενο αεροδρόμιο στο Καστέλλι, όπως πλέον αναγνωρίζεται από πολλούς, από  ειδικούς σε θέματα αερομεταφορών, από τους κατεξοχήν εκπροσώπους του κλάδου του τουρισμού, αλλά και από το σύνολο των περιβαλλοντικών οργανώσεων του νησιού (δίκτυο ΟΙΚΟΚΡΗΤΗ), είναι κακό παράδειγμα σχεδιασμού και ανάπτυξης. Δεν αντιμετωπίζει το συγκεκριμένο ζήτημα με  τρόπο συνθετικό, συνολική θεώρηση των πραγμάτων και με προσέγγιση η οποία να παίρνει υπόψη της τις σύγχρονες επιστημονικές αντιλήψεις, στα πλαίσια του Εθνικού νομοθετικού πλαισίου, του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας Κρήτης, τις αρχές της βιώσιμης οικονομίας και ανάπτυξης, τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με αποτέλεσμα να «δημιουργήσει περισσότερα περιβαλλοντικά και οικονομικά προβλήματα από αυτά για τα οποία υποτίθεται ότι θα λύσει» (1).

 Είναι μια σπάταλη επιλογή και τυπικό παράδειγμα των αποφάσεων που λαμβάνονται εδώ και δεκαετίες, κυρίως για τα λεγόμενα μεγάλα έργα, στη χώρα μας. Οι επιλογές αυτές, ευκαιριακές, συνήθως ασύνδετες μεταξύ τους, χωρίς επιστημονική τεκμηρίωση, με αδιαφάνεια και μεροληψία, προκαλούν κατά κανόνα, σε βάθος χρόνου μεγαλύτερα προβλήματα, από αυτά που υποτίθεται ότι καλούνται να αντιμετωπίσουν, και παραπέμπουν στο «πρότυπο του σκουπιδοτενεκέ» (garbage can model)(2). Αποτέλεσμα είναι ο κατάλογος των «αλύπητων καταστροφών» προηγούμενων περιόδων ανάπτυξης, που μπορεί να «ανάγονται ως και τα βάθη της προϊστορίας», είναι πολύπτυχος και μακρύς και συνέπεια το σημερινό αναπτυξιακό μας αδιέξοδο.

Πράξη σωφροσύνης και μέτρου.

 Καλούμε όλους και κυρίως την πολιτεία και περιμένουμε να πρυτανεύσει επιτέλους το μέτρο και η λογική. Ύστερα από περιπέτειες οκταετίας γίνεται πλέον αντιληπτό, καθώς όλα τα στοιχεία και τα πραγματικά δεδομένα συγκλίνουν σε αυτό, ότι τα ζητήματα των αερομεταφορών του Ηρακλείου και της Κρήτης, αλλά και τα προβλήματα που δημιουργεί το αεροδρόμιο του Ηρακλείου, όπως λειτουργεί σήμερα, στην Αλικαρνασσό, μπορούν να αντιμετωπιστούν οριστικά με άριστο και άμεσο τρόπο και με προοπτική, και, στην δύσκολη συγκυρία, χωρίς την οικονομική επιβάρυνση της χώρας.

 Η σχετική μελέτη για την αναβάθμιση του αεροδρομίου του Ηρακλείου, έργο το οποίο έχει κατασυκοφαντηθεί όσο κανένα άλλο,  είναι έτοιμη και μάλιστα  σε επίπεδο εφαρμογής ! (ανατέθηκε στον ΟΑΝΑΚ, εκπονήθηκε από Φιλανδική και Αμερικανική κοινοπραξία, ολοκληρώθηκε το 2003 και κόστισε τότε 1.6 δις δραχμές). 

 Μεταξύ άλλων και ο Δ/ντής του ΟΑΝΑΚ, κ. Μαγκανάς, Δρ. Αεροναυπηγός μάλιστα ο ίδιος, σε πρόσφατη συνέντευξη του στην εφ. «Πατρίς»(3), αναγνωρίζει ότι πρόκειται για «άριστη δουλειά». Και συνεχίζει υποστηρίζοντας ότι το έργο «και σήμερα με μια μικρή επικαιροποίηση (των συμβατικών τευχών) θα μπορούσε να ενταχθεί πχ. στο ΕΣΠΑ να δημοπρατηθεί» και να κατασκευαστεί χωρίς επιβάρυνση του ελληνικού κράτους. Η δημοπράτηση και κατασκευή του μάλιστα θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί αμέσως και από την Περιφέρεια Κρήτης. Στο ίδιο έργο  είναι δυνατό να ενταχθεί η αξιοποίηση  τμήματος των εκτάσεων της 126 Σ.Μ., για τις αυξημένες εποχιακές ανάγκες στάθμευσης αεροσκαφών, και των γύρω εγκαταλειμμένων δημόσιων εκτάσεων (π.χ. στρατοπέδων) της περιοχής για  επέκταση των κτιριακών εγκαταστάσεων του αεροδρομίου.  

Σημειώσεις:

(1) Δελτίο τύπου του  Παγκρήτιου Δικτύου Περιβαλλοντικών Οργανώσεων 'ΟΙΚΟΚΡΗΤΗ', http://www.ecocrete.gr/

(2)Ελένη Kαπετανάκη-Μπριασούλη, Ο Αναπτυξιακός Σχεδιασμός στη σύγχρονη Ελλάδα : Ακολουθώντας το «Πρότυπο του Σκουπιδοτενεκέ» , Τμήμα Γεωγραφίας, Πανεπιστήμιο Αιγαίου, http://www.ecocrete.gr/

(3) εφ. «Πατρίς»,4-6-2011, http://www.patris.gr/articles/202500/134487?PHPSESSID=j47bq1me9br51o25ohqo6sod17