Πραγματοποιήθηκε η ομιλία του αρχαιολόγου Νίκο Παναγιωτάκη

Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 7 Μαρτίου στη αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του Γυμνασίου Καστελλίου η ομιλία με θέμα : «Επιφανειακή Αρχαιολογική έρευνα της Γεωγραφικής ενότητας Πεδιάδας: Αποτελέσματα και προοπτικές προστασίας και ανάδειξης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς»,με ομιλητή τον αρχαιολόγο Νίκο Παναγιωτάκη.

Η εκδήλωση οργανώθηκε από το σύλλογο Πρωτοβουλία Πολιτών για την Διάσωση Προβολή κ Αειφόρο Ανάπτυξη της Πεδιάδας και τον Πολιτιστικό σύλλογο Καστελλίου στο πλαίσιο δράσεων με σκοπό την ανάδειξη των προοπτικών αειφόρου ανάπτυξης της ευρύτερης περιοχής της Πεδιάδας. Την ομιλία παρακολούθησαν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον κάτοικοι της πεδιάδας και εκπρόσωποι φορέων. Σύμφωνα με τον κ Παναγιωτάκη, η «Επισταμένη Επιφανειακή Έρευνα Πεδιάδας» πραγματοποιείται με άδεια του Υπουργείου Πολιτισμού (ΥΠΠΕ/ΑΡΧ/Α3/29809/443/6.6.1983, β.ΥΠΠΕ/ΑΡΧ/Α3/28766/457/25.5.1984) και εξετάζει την γεωγραφική ενότητα Πεδιάδας από αρχαιολογικής, γεωλογικής, υδρολογικής, βοτανολογικής και λαογραφικής πλευράς, με συνεργασία πολλών ειδικών επιστημών.  

Τα αποτελέσματα της επιφανειακής έρευνας Πεδιάδας μπορούν να συνοψισθούν ως εξής:

1.  Εντοπίστηκαν περισσότερες από δύο χιλιάδες άγνωστες αρχαιολογικές θέσεις όλων των εποχών, γεγονός που αλλάζει τον αρχαιολογικό και ιστορικό χάρτη της κεντρικής Κρήτης. Ανάμεσα σ’ αυτές,  είναι οικισμοί, μικροί ή εκτεταμένοι, χώροι λατρείας, ρωμαϊκές κρήνες, και βέβαια ο μινωικός ανακτορικός χώρος του Γαλατά.

2.  Αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά  το αρχαιότερο μέχρι σήμερα στον ευρωπαϊκό χώρο σύστημα επικοινωνίας που λειτουργούσε με πυρές (μινωικές φρυκτωρίες-Σωροί). Το σύστημα της δια πυρός επικοινωνίας το αναφέρει ο τραγικός μας ποιητής  Αισχύλος και αυτό χρησιμοποιήθηκε για να  αναγγείλει  στις Μυκήνες το μήνυμα της άλωσης της Τροίας.

Οι μινωικές φρυκτωρίες είναι μεγάλες κατασκευές (τοίχοι και χώμα) σε σχήμα κόλουρου κώνου – ήταν στην ουσία η βάση πάνω στην οποία άναβαν οι πυρές. Πρόκειται για ένα κολοσσιαίο έργο της μινωικής εποχής που μας ήταν εντελώς άγνωστο και που στο σύνολό του ανταγωνίζεται σε σύλληψη και εκτέλεση τα μινωικά ανάκτορα. Είναι ένα τεράστιο επικοινωνιακό και αμυντικό έργο που επέτρεπε στις μινωικές αρχές να παρακολουθούν τις ακτές, τους δρόμους και γενικά όλες εκείνες τις περιοχές στρατηγικής σημασίας και να επικοινωνούν γρήγορα μεταξύ τους. Μεγάλος αριθμός φρυκτωριών πιθανόν κάλυπτε όλη την Κρήτη και ένα μήνυμα μπορούσε να μεταδοθεί πολύ γρήγορα σε ολόκληρο  το νησί αλλά και σε άλλες περιοχές, όπως τα νησιά του Αιγαίου. Οι φρυκτωρίες επομένως εξασφάλιζαν την επικοινωνία με τις γύρω περιοχές και τα νησιά, την ασφαλή μεταφορά των προϊόντων, και πιθανόν την ασφαλή ναυσιπλοΐα.

Το συγκεκριμένο σύστημα επικοινωνίας από τη χρονολόγηση των ευρημάτων χρησιμοποιήθηκε κυρίως από το 2000 π.Χ., δηλαδή την αρχή της εποχής των Παλαιών Ανακτόρων στην Κρήτη. Παρόμοιο σύστημα επικοινωνίας αναφέρεται σε γραπτές πηγές του ανακτόρου της πόλης Μάρι (2000 π.Χ.) στην σημερινή Συρία, καθώς και σε μεταγενέστερες γραπτές πηγές στην Ιερουσαλήμ, δεν έχει όμως ακόμα αναγνωριστεί στο έδαφος και εντοπιστεί στις συγκεκριμένες περιοχές. 

Η επιφανειακή έρευνα Πεδιάδας, όπως τόνισε ο αρχαιολόγος Νίκος Παναγιωτάκης οφείλει πολλά στις αρχές, κοινότητες, στους ιερείς, πολιτιστικούς συλλόγους, αγροφύλακες, αγρότες, κτηνοτρόφους αλλά και στους σεβαστούς γέροντες κάθε χωριού. Όλοι οι παραπάνω βοήθησαν στην καταγραφή περισσότερων των 8.000 τοπωνυμίων στις αρχές της δεκαετίας του 1980 πολλά από τα οποία θα είχαν διαφορετικά ξεχαστεί. Βοήθησαν επίσης στο να αναγνωριστούν πολλοί από τους αρχαιολογικούς χώρους με το να του αποκαλύπτουν χρήσιμες πληροφορίες σχετικές με την γη που καλλιεργούσαν και γνώριζαν.  Ευχαρίστησε θερμά και τις αρχές και τους κατοίκους της Πεδιάδας για την βοήθειά τους, αλλά και για την φιλοξενία που συχνά του παρείχαν, ειδικά τα χρόνια της δεκαετίας του 1980, τότε που η έρευνα γινόταν χωρίς καμία χρηματοδότηση.  

Ο αρχαιολόγος Νίκος Παναγιωτάκης πρότεινε στο τέλος της ομιλίας του όσον αφορά την προστασία και ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς τα ακόλουθα:  α)  την δημιουργία ενός πρότυπου Μουσείου(αρχαιολογικού πάρκου) με ενοποίηση όλων των αρχαιολογικών χώρων της Πεδιάδας, σε αντίθεση με εκείνα των κινητών ευρημάτων. β) να γίνονται αναπαραστάσεις  από τις μινωικές φρυκτωρίες-Σωρούς μετάδοσης ενός μηνύματος με φωτεινά σήματα με συμμετοχή κατοίκων των χωριών και όσων άλλων επιθυμούν.

Οι παραπάνω επενδύσεις στο παρελθόν της Πεδιάδας θα αποτελέσουν τον πραγματικό μοχλό ανάπτυξης για το μέλλον της και θα γίνει παράδειγμα προς μίμηση για όλες τις ελληνικές επαρχίες.