Συνταγές της τελευταίας στιγμής, με ληγμένες …ιδέες στο τραπέζι

"Ότι δεν είναι απαραίτητο είναι επιζήμιo".
Henri Matisse

Από τα δημοσιεύματα, του τοπικού τύπου μαθαίνουμε ότι τη Πέμπτη 13 Ιανουαρίου πραγματοποιήθηκε στο Υπουργείο Υποδομών συνάντηση μεταξύ του Υπουργού Δημήτρη Ρέππα, του Περιφερειάρχη Κρήτης κ. Σταύρου Αρναουτάκη, του Γ. Γ. της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης κ. Αθανάσιου Καρούντζου των βουλευτών του ΠΑΣΟΚ της Κρήτης.

Στην κλειστή αυτή σύσκεψη συζητήθηκε, μεταξύ άλλων (ΒΟΑΚ, «Κρήτη Α.Ε.» ), και το ζήτημα του προτεινόμενου αεροδρομίου στο Καστέλλι.

"Όπως προέκυψε από τη συνάντηση το θέμα του αεροδρομίου Καστελλίου πάει ακόμα πιο πίσω, καθώς ενώ οι προσφορές επρόκειτο να κατατεθούν τον Μάρτιο μετατέθηκαν για τον Μάιο(1). Τα τεύχη δημοπράτησης είναι ακόμα υπό μελέτη, ενώ η επίσημη δικαιολογία για τη νέα καθυστέρηση είναι ότι ζήτησαν παράταση οι ενδιαφερόμενες εταιρείες μέχρι να καταλήξουν σε διακανονισμό με τις τράπεζες για τα επιτόκια". (2)

Η συνάντηση αυτή, όπως μαθαίνουμε επίσης από τον τύπο, προκάλεσε τις διαμαρτυρίες των αντιπολιτευόμενων βουλευτών του νησιού, του Δημάρχου Ηρακλείου, πολιτευτών και άλλων επειδή δεν προσκλήθηκαν….και δηλώνουν θιγμένοι…και ότι παραμένουν «μάχιμοι»…

Σκεφτείτε τώρα πόσο θιγμένοι εξακολουθούν να αισθάνονται οι αμέσως ενδιαφερόμενοι, δηλαδή οι Πεδιαδίτες. Όλοι, οι κατά καιρούς αρμόδιοι, αλλά και οι αναρμόδιοι και οι παρατρεχάμενοι «έχουν άποψη» και τις διόδους να τη διαδηλώνουν παντού, ενεργούν, παρεμβαίνουν, «πιέζουν», συσκέπτονται, συνεννοούνται χωρίς να δίδουν σημασία, στο «νοικοκύρη», δηλαδή τους κατοίκους της περιοχής, οι οποίοι παραμένουν «εκτός νυμφώνος» και στη σκοτεινή πλευρά του φεγγαριού.

Όσα άλλωστε έχουν διαδραματιστεί έως σήμερα, γύρω από το ζήτημα του προτεινόμενου αεροδρομίου στο Καστέλλι, αποτελούν τουλάχιστον πρόκληση, προσβολή έως και ύβρη για τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής.

Οι κάτοικοι της Πεδιάδας αποκλεισμένοι, και σε ένα «πέλαγος» ανύπαρκτης ή στην καλύτερη περίπτωση ελλειμματικής, μόνο από τον τύπο και κατά κανόνα μονόπλευρης ενημέρωσης (από την οποία βεβαίως η αντίρρηση και η αντίθετη άποψη, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, έχουν αποκλειστεί «δια ροπάλου»), καλούνται να αποδεχθούν όσα αποφασίζονται ερήμην τους και να υποδεχτούν στο σπίτι τους, σχεδόν μοιρολατρικά, ένα «μαμούθ», δηλ. εκτός κλίμακας, τόπου και χρόνου αεροδρόμιο. Χωρίς μέχρι σήμερα να τους δίνει η πολιτεία, αλλά και κανείς άλλος, το παραμικρό ουσιαστικό ενδιαφέρον και λόγο, καλούνται να προσφέρουν, και μάλιστα χωρίς αντιρρήσεις, τη «γη και (το) ύδωρ» των παιδιών τους για χάρη ενός αεροδρομίου, του οποίου η χρησιμότητα για το νησί αλλά και για τη χώρα μας αμφισβητείται εντόνως και δεν αποδεικνύεται.

 Και μάλιστα το γεγονός ότι εκκρεμούν για εκδίκαση στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣΤΕ) τρεις (!) βάσιμες προσφυγές, πολιτών, περιβαλλοντικών οργανώσεων και φορέων, , κατά της Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ) με την οποία εγκρίθηκε η κατά ομολογία ακόμα και από τους θιασώτες του έργου, ελλειμματική, «διάτρητη», προβληματική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) συνεχώς «αγνοείται» και αποκρύπτεται. Το γεγονός επίσης ότι ουδείς έχει ανταποκριθεί μέχρι σήμερα στις ανησυχίες, τις επιφυλάξεις τους, αλλά και τις ενστάσεις και παρατηρήσεις των αρμοδίων, σύμφωνα με την νομοθεσία φορέων, «παραλείπεται». Παρόλα αυτά με αναπόδεικτη τη σκοπιμότητα, χρησιμότητα, και τη βιωσιμότητα του το προτεινόμενο αεροδρόμιο στο Καστέλλι, εξακολουθεί με τρόπο δογματικό να διαφημίζεται, συνεχώς και μονότονα παντού, ως «το μέγα αναπτυξιακό έργο».

 Αποκαλύπτεται λοιπόν τώρα ότι, τα περί «πρώτιστης αναγκαιότητας» του αεροδρομίου, είναι απλώς ένας καλλιεργημένος μύθος. Εκ των πραγμάτων αποδεικνύεται σήμερα ότι, αφού αποφασίστηκε εμπειρικά, χωρίς κανένα επιστημονικό έρεισμα, χωροθετήθηκε αυθαιρέτως (δεν προβλέπεται κάτι τέτοιο καν στο Χωροταξικό της Κρήτης), εκπονήθηκε σχετική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (το μόνο που έχει πραγματοποιηθεί έως σήμερα) και εξελίσσονται διαδικασίες δημοπράτησης του, δεν υπάρχει, το αυτονόητο, το πρωταρχικό και προαπαιτούμενο όλων, δηλαδή …η μελέτη της σκοπιμότητας του!!! 
 Σκεφτείτε μάλιστα ότι βρίσκεται σε φάση δημοπράτησης ένα έργο τέτοιου μεγέθους χωρίς να έχει ληφθεί υπόψη στη σύνταξη του προϋπολογισμού του η αξία γης 7.500 περίπου στεμμάτων!!! (ο αρχικός περίπου 2,2 ή 2,4 δις ευρώ έχει, βαθμηδόν κατρακυλήσει στα 1,8 δις στα 1,2 δις και τελικώς προσγειωθεί στα …800 εκατομμύρια(!), χωρίς να υπολογίσουμε τα «συνοδά» έργα, οδοποιίας κλπ. για τα οποία δεν γίνεται καμία αναφορά). (3)

 Ως σε ένα «θέατρο του παραλόγου» λοιπόν μαθαίνουμε τώρα ότι, προσπαθούν ασθμαίνοντες να δικαιολογήσουν όσα «τελεσίδικα» έχουν προ-αποφασίσει έως σήμερα, επιχειρώντας να συντάξουν εκ των υστέρων την σχετική μελέτη για την ωφέλεια, τη χρησιμότητα και τη βιωσιμότητα του(!!!) αλλά και συγχρόνως όπως εκτιμούμε, να «νομιμοποιήσουν» μέσω του ρυθμιστικού του Ηρακλείου, που βρίσκεται σε φάση εκπόνησης!  Δηλαδή επιχειρούν, μετέωροι, να κάνουν τώρα το πρώτο βήμα ύστερα από …το τελευταίο... Εκ των πραγμάτων λοιπόν και δικαίως όλα όσα έχουν εξελιχθεί έως σήμερα αλλά και η αξιοπιστία και εγκυρότητα των μελετών αυτών, τουλάχιστον, ελέγχονται και αμφισβητούνται.

 Συμπεραίνουμε άλλη μια φορά, από τα τρέχοντα γεγονότα, ότι, τουλάχιστον «ελαφρά τη καρδία», με προχειρότητα και ανευθυνότητα, με το «έτσι θέλω» και κυρίως προκειμένου, όπως φαίνεται, να αποδώσουν πάραυτα οι σχετικές, κυρίως, πολιτικές «επενδύσεις»: η πλέον εύφορη και «καθαρή» πεδιάδα της ενδοχώρας του Ηρακλείου παραδίδεται προκειμένου να «θυσιαστεί» και υποβαθμιστεί σε τόπο λεηλατημένο και μολυσμένο, και μαζί ιστορικοί αιωνόβιοι οικισμοί (με μαθηματική ακρίβεια) σε τοπία εγκατάλειψης και ερημιάς. Και όλα αυτά στο βωμό μιας ασαφούς, θολής, αόριστης, αλλά «de facto» και αυταπόδεικτης, όπως υποστηρίζουν ανάπτυξης…ο μύθος της οποίας, προκειμένου να φαντασιώνονται και να συντάσσονται τα «πλήθη», καλλιεργείται συστηματικά.

 Αποδεικτικό των άστοχων και ανεδαφικών, από την αρχή, επιλογών και αποφάσεων, είναι, όπως υπολογίζουμε, και το γεγονός ότι προκειμένου «να προκύψει» η βιωσιμότητα του «μέγιστου έργου», επιχειρείται να ενταχθεί στο ίδιο έργο (και να δοθεί «πακέτο», ως αντιπαροχή- μποναμά προς τον εργολάβο) η διαχείριση του «Ν. Καζαντζάκης», ίσως και των άλλων αεροδρομίων της Κρήτης. (4) (5) (6)

Αδιάψευστος μάρτυρας της επιτυχημένης αρχικής σύλληψης και των πρωταρχικών και βασικών επιλογών κάθε έργου, τεκμήριο της πραγματικής αναγκαιότητας, άρα και της αποδοτικότητας του, αλλά και στη συνέχεια του συνετού και μετρημένου σχεδιασμού του, είναι ότι αυτό, σε όλες του τις φάσεις, «κυλά σαν το νερό»… Στην περίπτωση μας όμως, οι μέχρι σήμερα συνεχείς παλινωδίες, οι τέσσερις αναβολές, οι αλλαγές, οι ελλείψεις, τα κενά και οι «αδυναμίες» της ΜΠΕ, οι βεβιασμένες προσαρμογές, οι προσπάθειες να γίνει «ελκυστικό» στους επενδυτές με έξωθεν αντιπαροχές (!), οι εκ των υστέρων θεραπείες, οι ελιγμοί κλπ. μαρτυρούν ότι, ως έργο, πάσχει είτε ως προς τη αρχική του σύλληψη και πρόταση, είτε ως προς το ότι δεν ανταποκρίνεται σε πραγματικές ανάγκες, είτε συνολικά ως και προς τα δύο.

 Παρά ταύτα όμως και προκειμένου να συνεισφέρουμε κι εμείς στη σύνταξη (και τα συμπεράσματα) της, έστω εκ των υστέρων, μελέτης σκοπιμότητας και βιωσιμότητας του, είμαστε υποχρεωμένοι να υπενθυμίσουμε τα βασικά. Το ότι δηλαδή σήμερα έχουμε, και είναι σκόπιμο να ληφθούν υπόψη στη σύνταξη του σχετικού πονήματος, 3 είδη βιωσιμότητας: περιβαλλοντική (πλέον οικολογική), οικονομική και κοινωνική και το ότι αν δεν υπάρχει η πρώτη, οι επόμενες είναι κενές περιεχομένου. Με βάση αυτό το τρίπτυχο, σήμερα, τα προηγμένα κράτη, με τα οποία προσπαθούμε να συμπορευτούμε, σχεδιάζουν πλέον τα έργα τους.

 Υπενθυμίζουμε επίσης ότι, δεν μπορεί να σχεδιάζεται σήμερα ένα έργο μεταφορών, και μάλιστα τέτοιου μεγέθους, με τρόπο αποσπασματικό και ξεκομμένο: χωρίς, για παράδειγμα, να έχει προηγηθεί μια έστω στοιχειώδης μελέτη συνδυασμένων μεταφορών τουλάχιστον σε κλίμακα Κρήτης. Η σημασία και το εύρος των επιπτώσεων, των ανεπανόρθωτων συνεπειών και των επιρροών του επιβάλλει την αντιμετώπιση του τρόπο συνθετικό, συνολική θεώρηση των πραγμάτων και με προσέγγιση η οποία να παίρνει υπόψη της τις σύγχρονες επιστημονικές αντιλήψεις, στα πλαίσια των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης.

 Αλήθεια σε ποια άραγε αναπτυγμένη χώρα, που σέβεται τον εαυτό της, τους πολίτες της και το περιβάλλον της, θα διανοούνταν κανείς να χωροθετήσει ένα αεροδρόμιο, με 17 έως 30 πτήσεις ανά ώρα (!!!), στον ομφαλό της πιο εύφορης και καθαρής πεδιάδας της, σπαταλώντας μεταξύ άλλων (οικισμούς, πρωτογενή παραγωγή υψηλής ποιότητας) τους πολύτιμους, ιδιαιτέρως για το μέλλον, πλούσιους φυσικούς (γη, υδροφόρο ορίζοντα κλπ) της πόρους;

 Όλα τα μέχρι σήμερα δεδομένα και γεγονότα μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το προτεινόμενο αεροδρόμιο στο Καστέλλι, πρόκειται να προκαλέσει περισσότερα προβλήματα, απ’ αυτά που υποτίθεται ότι έχει σκοπό να αντιμετωπίσει και μάλιστα χωρίς επιστροφή. Είναι δηλ. ένα λάθος έργο σε ένα λάθος τόπο, στον οποίο, από όποια οπτική γωνία και να το εξετάσει κανείς, χωρική, περιβαλλοντική, οικονομική ή κοινωνική, «δε χωρεί».

 Αντί λοιπόν των στερεότυπων αφορισμών περί «απογείωσης της ανάπτυξης», των από άποψη βιωσιμότητας, ατεκμηρίωτων αποφάσεων άρα και αβάσιμων σχεδιασμών, και των εκ των υστέρων προσπαθειών να δικαιολογηθούν τα αδικαιολόγητα, καλό θα ήταν να επικρατήσει η σύνεση. Αυτή επιβάλλει την εξέταση της ουσίας των πραγμάτων του, αμφισβητούμενης σκοπιμότητας, ασύμφορου, εκτός κλίμακας, τόπου και χρόνου και το κυριότερο όλων, καταστροφικού έργου, χωρίς δυνατότητα επανόρθωσης, για την ενδοχώρα του Ηρακλείου και την Κρήτη γενικότερα. Η άμεση ακύρωση των διαδικασιών δημοπράτησης του, παρά τις «πιέσεις» των εργολάβων, είναι η πιο σοφή πράξη της περίστασης. (Υπενθυμίζουμε ότι ελκυστικό χαρακτηριστικό των μεγάλων της ιστορίας και των ηγετών με έμπνευση και όραμα είναι η γενναία αναγνώριση του λάθους).

 Στη συνέχεια να εξεταστούν τα ζητήματα των μεταφορών, με τρόπο συνολικό και συνθετικό, επιστημονικά τεκμηριωμένο, στα πλαίσια ενός συνολικού σχεδιασμού που θα έχει άξονα την ήπια και βιώσιμη ανάπτυξη, με έμφαση (επιτέλους) στην ποιότητα. Είναι πέρα από προφανές ότι, αυτά επιβάλλουν, οι σύγχρονες διεθνείς προσεγγίσεις και πρακτικές, αλλά πρωτίστως η διάσωση και ασφαλής δημιουργική αξιοποίηση των εκλεκτών ιδιαιτεροτήτων, των γοητευτικών γνωρισμάτων, της μοναδικής φυσικής, ιστορικής και πολιτισμικής «προίκας» της Κρήτης.

ΚΜΕΜ

1. η μετάθεση τον Μάιο (ευχόμαστε βεβαίως τον «κόκκινο Μάη») αντιβαίνει βεβαίως στην επίσημη ανακοίνωση της ίδιας μέρας (13-01-10) του Υπουργείου Μεταφορών που δημοσιεύτηκε στην εφ. «Πατρίς», στις 17-01-2010:
ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ
...
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ
Παράταση της Ημερομηνίας Υποβολής των Φακέλων Προσφοράς για την ανάθεση του έργου "Μελέτη, κατασκευή, χρηματοδότηση, λειτουργία, συντήρηση και εκμετάλλευση του νέου διεθνούς αερολιμένα Ηρακλείου Κρήτης και μελέτη, κατασκευή και χρηματοδότηση των οδικών συνδέσεων αυτού" με Σύμβαση Παραχώρησης
Η Ειδική Υπηρεσία Δημοσίων Έργων Μελετών-Κατασκευών Έργων παραχώρησης ......σας γνωρίζει ότι, με βάση... τροποποιήθηκε η ημερομηνία κατάθεσης προσφορών για την ανάθεση του έργου "Μελέτη, κατασκευή, χρηματοδότηση, λειτουργία, συντήρηση και εκμετάλλευση του νέου διεθνούς αερολιμένα Ηρακλείου Κρήτης και μελέτη, κατασκευή και χρηματοδότηση των οδικών συνδέσεων αυτού" με Σύμβαση Παραχώρησης και ορίσθηκε η 1η Μαρτίου 2011, ημέρα Τρίτη και μέχρι ώρα 14.30 στα γραφεία ....
Η παράταση της ημερομηνίας υποβολών... απεστάλη προς δημοσίευση στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης την 23.12.2010.
Αθήνα, 13.1.2011
Ο προϊστάμενος...
Ι. Καρνέσης
Πολιτικός Μηχ/κός με Α’ βαθμό
2. Αγγελική Καλλέργη και Γιάννης Σπανάκης:
http://www.goodnet.gr/index.php?id=13,46773,0,0,1,0
3. Κ. Μπογδανίδης, Χωρίς μελέτες ζήτησαν δάνειο για το νέο αεροδρόμιο εφ. «Πατρίς»,19-01-11:
http://www.patris.gr/articles/194638?PHPSESSID=53mk3a3kml239ip0iju3fnh2e4
4. Σε ιδιώτες δίνουν το αεροδρόμιο Ηρακλείου!, εφ. «Πατρίς», 19-11-10.
http://www.patris.gr/articles/191163?PHPSESSID=ac1g0btotgptd9mj4mcd2t1vp5
5. Μαριάννα Τζάνε, “Προίκα” το αεροδρόμιο Ηρακλείου μαζί με το Καστέλι, εφ. «Πρώτο Θέμα»
http://www.protothema.gr/economy/article/?aid=94288
6. Μ. ΓΕΛΑΝΤΑΛΙΣ, ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΥΦΑΝΤΗΣ, «Θέλουν με το Καστέλι να πάρουν όλα τα αεροδρόμια της
Κρήτης», εφ. «Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία», 23-01-11:
http://www.enet.gr/?i=news.el.oikonomia&id=243983