Αεροδρόμιο Ηρακλείου και κοινή λογική

Το ΥΠΕΧΩΔΕ μόλις προκήρυξε το διαγωνισμό για την κατασκευή του νέου αεροδρομίου Ηρακλείου. Πώς όμως φτάσαμε ως εδώ; Είναι θεμιτό να ξανα-συζητάμε το θέμα τώρα; Ας δούμε τις απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα.

Δύο είναι τα βασικά προβλήματα του υπάρχοντος αεροδρομίου. Αφενός, η όχληση για τον όμορο δήμο της Αλικαρνασσού, αλλά και ο θανάσιμος κίνδυνος σε περίπτωση ατυχήματος. Αφετέρου, η "ακαταλληλότητα" των χώρων του για την εξυπηρέτηση των επιβατών στην περίοδο αιχμής.

Όσον αφορά στην όχληση και στον κίνδυνο για την Αλικαρνασσό, δεν υπάρχει αμφιβολία. Η εξυπηρέτηση των επιβατών στην περίοδο αιχμής είναι προβληματική, αλλά υπάρχει άφθονος χώρος γύρω από και μέσα στο σύμπλεγμα του στρατιωτικού-πολιτικού αεροδρομίου, περιλαμβανομένης της σχολής εκπαίδευσης αξιωματικών πεζικού (ΣΕΑΠ), όπου θα μπορούσαν να εξαπλωθούν οι εγκαταστάσεις του πολιτικού αεροδρομίου. Οι δε "εκτιμήσεις", όπως διατυπώνονται σε "μελέτες", για κατακόρυφη άνοδο της τουριστικής κίνησης τα προσεχή χρόνια, είναι ανεδαφικές, και αντιπροσωπεύουν απλώς τους σχετικούς "ευσεβείς πόθους" ορισμένων. Αφενός, με την παγκοσμιοποίηση καθιζάνει το οικονομικό επίπεδο στη Δύση, από όπου προέρχεται η πλειοψηφία του τουρισμού μας, και αφετέρου, χώρες όπως το Μαρόκο και η Τουρκία παρέχουν οικονομικότερο τουρισμό στον "ήλιο" - και με περίσσεια ευγένειας... Δείτε και τη φετεινή κίνηση. Εξάλλου, η Κρήτη έχει περιορισμένη φέρουσα τουριστική ικανότητα, με πολλές περιοχές να είναι υπερκορεσμένες. Η επιδίωξη της άγριας περαιτέρω "ανάπτυξης" θα καταστρέψει απλώς τον πολύτιμο εναπομείναντα χώρο στο νησί !

Μεταξύ των διαφόρων λύσεων που έχουν προταθεί για το αεροδρόμιο, ήταν ο λοξός διάδρομος. Αυτός ο λοξός διάδρομος αποφεύγει το ασταθές κοίλωμα στο θαλάσσιο πυθμένα βόρεια του αεροδρομίου, αλλά και την Αλικαρνασσό και την πόλη του Ηρακλείου. Εκμηδενίζεται έτσι ο κίνδυνος σε περίπτωση ατυχήματος, και μειώνεται, χωρίς ωστόσο να εξαλείφεται πλήρως, η όχληση από τα καυσαέρια και το θόρυβο για την Αλικαρνασσό. Το κόστος κατασκευής του είναι χαμηλό : προβλέφθηκε η απόσβεσή του από τα τέλη χρήσης του αεροδρομίου εντός πενταετίας (!).

Αυτή η λύση τελικά εγκαταλείφθηκε υπέρ της κατασκευής του νέου αεροδρομίου στο Καστέλι Πεδιάδας, με σαθρή επιχειρηματολογία.

Το κόστος της μετασκευής του υπάρχοντος αεροδρομίου θα ήταν, δήθεν, υψηλότατο, ενώ δεν θα μπορούσε, δήθεν, να εξυπηρετήσει τη μελλοντική κίνηση. Α, και, παρεμπιμπόντως, κάποιοι υπολογίζουν στην απελευθέρωση εκτάσεων-φιλέτων. Σχετικά με αυτό, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η Πολεμική Αεροπορία θα δεχθεί ποτέ να κλείσει το στρατιωτικό αεροδρόμιο Ηρακλείου.

Μέσα στα πλαίσια αυτής της λογικής προκρίθηκε το Καστέλι. Μάλιστα, κάποια πολιτικά μυαλά έκριναν ότι το νέο πολιτικό αεροδρόμιο θα οδηγήσει στην "ανάπτυξη" της περιοχής. Πώς; Μα από τα τέλη χρήσης, που ποτέ δεν καταλήγουν στα τοπικά ταμεία (...είδατε π.χ. ανταπόδοση στην Κνωσό από τα πάμπολλα εισιτήρια που κόβει και που είναι σχετικά χαμηλά (αλλιώς δεν θα έχουμε πτήσεις!), από τις "νέες" θέσεις εργασίες, όπου οι περισσότερες θέσεις είναι ήδη κατειλημμένες ενώ οι νέες θέσεις με κανένα νόμιμο τρόπο δεν είναι δυνατόν να καταληφθούν από ντόπιους, και από την ανεδαφικά προσδοκώμενη αυξημένη παρουσία τουριστών. Βλέπουμε επίσης ότι τελευταία πολλοί ορέγονται τη συνδιαχείριση του νέου αεροδρομίου, παραμερίζοντας και το γεγονός ότι ο Δήμος Καστελίου θα υποστεί, σχεδόν αποκλειστικά, τις δυσμενείς επιπτώσεις.

Ποιές θα είναι αυτές ; Η γνωστή χημική ρύπανση και ακουστική όχληση. Αλλά ισχυρά ενισχυμένες, λόγω του ανάγλυφου της περιοχής, που περιορίζεται από βουνά και λόφους. Ενδεικτικά, είναι συχνή η τοπική θερμοκρασιακή αναστροφή με εμφάνιση πάχνης, που θα επιφέρει παγίδευση των ρύπων από τα καυσαέρια, και τη λειτουργία ενός τεράστιου 'θαλάμου αερίων', ενώ ο θόρυβος από τα αεροπλάνα θα είναι εκκωφαντικός από τις αντηχήσεις στις πλαγιές . Η γεωργία και η κτηνοτροφία, που είναι πολύ αναπτυγμένες - βλ. και τους πολλούς βιο-καλλιεργητές - θα υποστούν βαρειές συνέπειες, τόσο από τη δέσμευση γόνιμης γης όσο και από τη μόλυνση του περιβάλλοντος. Συνολικά, η ποιότητα ζωής στην περιοχή θα υποστεί δραματική υποβάθμιση (ενώ η απαλλοτρίωση της γης ακολουθούμενη από αγορά διαμερίσματος στο Ηράκλειο δεν λύνει κανένα βιοποριστικό πρόβλημα). Η δε μετακίνηση προς και από το Ηράκλειο θα κοστίζει πολύ σε ανθρωποώρες, θα ανεβάσει το συνολικό κόστος του αεροπορικού ταξιδιού (άρα μειώνοντας την κίνηση στο αεροδρόμιο) και θα επιβαρύνει το περιβάλλον με καυσαέρια. Είδαμε επίσης ότι η Πολεμική Αεροπορία θα χρησιμοποιεί κατά το δοκούν το στρατιωτικό αεροδρόμιο Καστελίου (συμβάλλει στην εθνική άμυνα), με διάδρομο που βρίσκεται σε πολύ μικρή απόσταση από το σχεδιαζόμενο πολιτικό διάδρομο, με αναπότρεπτη τη συχνή παρενόχληση των πολιτικών πτήσεων (δε φαντάζομαι κάποιος φωστήρας να σκεφθεί την επαναφορά των καταδιωκτικών στο αεροδρόμιο Ηρακλείου σε τέτοια περίπτωση!).

Όλα αυτά φαίνεται να παραμερίζονται από το ΥΠΕΧΩΔΕ, και όχι μόνο. Οι περιβαλλοντικές μελέτες που παρουσιάζει το ΥΠΕΧΩΔΕ αποφεύγουν ακόμη και τα προφανή προβλήματα, ενώ οι μελέτες σκοπιμότητας και χωροθέτησης φαίνεται να αλλάζουν κατά το πώς φυσά ο άνεμος, ή, απλώς, κατά το πώς εξυπηρετούνται τα κατασκευαστικά συμφέροντα. Δεν αντιλέγω, αυτό και μόνο είναι ένα σοβαρό κίνητρο για το ΥΠΕΧΩΔΕ. Όπου βέβαια το υψηλό κόστος κατασκευής του νέου αεροδρομίου θα αφαιρεθεί από άλλα χρήσιμα κονδύλια.

Όσο για την κοινή λογική, να την ξεχάσουμε ; Στην Ελλάδα, που κατακαίγεται κάθε χρόνο από δασικές πυρκαγιές χωρίς κανείς να φταίει και χωρίς τίποτα να αλλάζει, είμαστε.

Γιώργος Καστρινάκης, φυσικός - Ph.D., εφημερίδα "Πατρίς